Marvel không phải là nơi sáng tạo ra khái niệm Đa Vũ trụ trong comic; ý tưởng về việc các siêu anh hùng tiêu biểu nhất của họ thể hiện muôn hình vạn trạng ở vô số các thực tại, vũ trụ song song và trong những kịch bản ‘What If?’ đầy phi thường cũng vậy. Dĩ nhiên, có một điều không nghi ngờ đó là Vũ trụ Marvel gốc nằm trong một thực tại được gọi là Earth-616.

Qua nhiều năm, sự thật này đã được tiết lộ trên phim màn ảnh rộng, theo kiểu Easter Egg dành cho các fan. Đầu tiên là Thor: The Dark World giả thuyết về một ‘Vũ trụ 616’, sau đó điều này được xác nhận khá chắc chắn khi người ta công bố Spider-Man lớn tuổi, lôi thôi trong Spider-Man: Into the Spider-Verse chính là Peter Parker gốc. Lại thêm Mysterio dõng dạc gọi ‘Earth-616’ và Đa Vũ trụ, đến nay hầu như mọi người đều đã biết số hiệu của thực tại Marvel chính. Điều đó cũng có nghĩa là một thế hệ mới sẽ cùng đặt một câu hỏi: sao lại gọi nó là Vũ trụ 616?

Chúng ta ở đây để tìm lời giải cho bí ẩn này, từ nguồn gốc có vẻ mâu thuẫn đến thái độ của chính các cây viết Marvel đối với cái tên này, và vì sao đến nay ‘616’ không còn chính xác nữa. Dù thế nào đi nữa, những sự thật này sẽ khiến bạn phải ngạc nhiên đấy!

‘616’ THỰC SỰ CÓ Ý NGHĨA GÌ TRONG ĐA VŨ TRỤ MARVEL

Câu hỏi về việc từ khi nào và như thế nào khiến thực tại ‘gốc’ của Marvel được gọi là ‘616’ khá dễ trả lời, mặc dù động cơ phía sau không nhận được sự đồng tình của tất cả mọi người. Cái tên này lần đầu xuất hiện trong The Daredevils #7 (1983), một bộ truyện xuất bản tại Anh với sự góp mặt của rất nhiều siêu anh hùng, và người chỉ huy là siêu anh hùng người Anh Captain Britain của Marvel. Mạch truyện có thể rất dài, nhưng đã được kết thúc bằng việc chàng Captain (Brian Braddock) bị một hội đồng tòa án liên chiều không gian chất vấn về sự hủy diệt của một thực tại. Braddock sớm nhận ra anh chỉ là một trong vô số Captain đến từ các thực tại song song muôn màu muôn vẻ, tạo nên một Quân đoàn Captain Britain đông và hung hãn. Để phân biệt Brian này với những người khác, anh được gọi là “Captain Britain của Earth 616”.

Câu chuyện ngắn đó mang tên “Rough Justice” với tác giả là cây viết Alan Moore và họa sĩ Alan Davis, vậy nên có vẻ khá dễ xác định ai là người đưa ra ý tưởng gán một con số cho thực tại Marvel gốc. Nhưng khi Davis được hỏi về việc chọn số này, ông nói người thực hiện việc đó là cây viết Captain Britain tiền nhiệm Dave Thorpe. Davis nói nó phản ánh thái độ của Thorpe đối với các câu chuyện siêu anh hùng, rằng ông ta chọn một con số gần giống con số của quỷ Satan (‘666’). Tuy nhiên, Thorpe “được ghi nhận” là một fan của truyện tranh siêu anh hùng, thế nên nghi ngờ đổ dồn về phía Alan Moore. Giải thích hợp lý nhất liên quan đến bộ óc sáng tạo ra Watchmen và The Killing Joke là con số đó hoàn toàn ngẫu nhiên, vì DC gọi vũ trụ gốc của họ là “Earth-One”, thế nên Marvel sẽ chọn một con số thực sự ngẫu nhiên.

MỘT SỐ NHÂN VẬT CÓ MÁU MẶT CỦA MARVEL THỰC RA RẤT GHÉT ‘616’

Số lần con số ‘616’ xuất hiện trong các trang truyện Marvel đủ khiến cho các độc giả thông thường cho rằng số hiệu này có một chút kiêu hãnh của riêng nó, hoặc ít nhất là mang một chút mùi văn hóa, nhằm tôn vinh biên tập, cây viết hay họa sĩ nào đó của Marvel. Trớ trêu thay, lí lẽ của Moore về việc chọn ‘Earth 616’ thể hiện hoàn toàn trái ngược với thông điệp mong muốn sau này của Marvel Comics. Đối với Moore, có thể nói rằng những gì đặc biệt của Vũ trụ Marvel NÀY cũng không mang ý nghĩa nào cả. Nhưng các nhà biên tập về sau đều muốn tạo vẻ “nghiêm trọng” cho mọi chi tiết trong truyện của Marvel, và các fan có thể thấy rõ điều đó.

Sau khi Brian Michael Bendis thành công rực rỡ với Ultimate Spider-Man, một siêu anh hùng cũ với danh tính mới, ở một vũ trụ khác, nơi mà sau này được gọi là Vũ trụ Ultimate, những ý tưởng mới và các kịch bản ‘What If?’ bắt đầu xuất hiện như nấm sau mưa. Vào nửa cuối thập niên 2000, biên tập viên Tom Brevoort của Marvel công khai thể hiện việc ông không ưa con số ‘616’. Khi được trang tin Newsarama phỏng vấn, biên tập viên chính Joe Quesada cũng thẳng thắn:

Tôi không bao giờ dùng nó, đơn giản và dễ hiểu là tôi ghét cái cụm từ đó, tôi đồng tình với Tom. Tôi không nhớ nổi là đã bao giờ nghe thấy nó ở văn phòng hay chưa và đa phần chỉ thấy nó trên mạng…Tôi nghĩ cụm từ này bắt đầu được chuộng từ khi Vũ trụ Ultimate nổi lên mạnh mẽ, nhưng đối với tôi, ngôn từ để phân biệt rất đơn giản, có một Vũ trụ Marvel và một Vũ trụ Ultimate, thế thôi. Những thứ như DC Earth 1, Earth 2, Earth Gốc, tôi thực không quan tâm, và phải nhắc lại, tôi đến với DC khi họ đã bỏ tất cả những thứ đó rồi, vậy nên chúng không cùng thời đại với tôi.

NGHIÊM TÚC MÀ NÓI, VŨ TRỤ MARVEL KHÔNG CÒN LÀ ‘616’ NỮA

Lí lẽ của Quesada khiến nhiều độc giả đồng tình, vì chỉ hai thực tại chứa đựng hầu hết các mạch truyện của Marvel, là Marvel chính và Ultimate. Giống như Đa Vũ trụ mở rộng của DC đã được chọn lựa và thu hẹp nhờ Crisis on Infinite Earths, Jonathan Hickman và Esad Ribic thực hiện việc tương tự với Marvel bằng Secret Wars. Sự kiện diễn ra vào năm 2015 này đã tập hợp các thực tại và anh hùng về chung một thế giới khổng lồ mang tên Battleworld…trước khi phá hủy luôn nơi này, cùng với sự mất tích của Reed và Sue của Fantastic Four.

Dĩ nhiên là Fantastic Four không dễ biến mất như thế. Chương cuối cùng của bộ truyện, Secret Wars #9 cho hay dù phần còn lại của Đa Vũ trụ đã bị xóa sạch, gia đình Richards có thể tái tạo lại toàn bộ Đa Vũ trụ như ban đầu. Và lúc này, Brevoort giải thích trên trang CBR, cái tên ‘616’ không còn thực sự chính xác nữa:

Đây thực sự là một Đa Vũ trụ mới. Điều lớn nhất và quan trọng nhất ở đây mà không một ai trên thế giới thích, và tôi là người duy nhất thích nhấn mạnh vào nó, đó là Vũ trụ Marvel đã không còn là 616 nữa. Tôi cũng không biết là ở cuối Secret Wars #9 đã có đến 616 vũ trụ hay chưa. Nhưng sẽ có vô hạn. Những thực tại chúng ta đã biết và những thực tại chúng ta chưa từng biết đến liên tục được tạo ra, sắp xếp và thăm dò bởi Reed và gia đình anh ấy. Họ bắt đầu với Vũ trụ Marvel. Vậy nên chính xác thì bây giờ nó là Vũ trụ Gốc.

Đó là toàn bộ nội dung của chúng ta! Lời giải thích vì sao các siêu anh hùng Marvel lại cư ngụ trên Vũ trụ 616 và lí do hết sức rõ ràng khiến cái tên đó không còn chính xác nữa. Nhưng dù các tác giả không thích cái tên này…nó vẫn còn đó trơ trơ.